افسانه‌های اژدها از جمله گسترده‌ترین و کهن‌ترین اسطوره‌های جهان هستند که در فرهنگ‌های مختلف، اشکال، معانی و نمادهای متفاوتی به خود گرفته‌اند. در ادامه به بررسی آن‌ها در چند فرهنگ معروف می‌پردازم و در پایان، به خاستگاه اولیه این افسانه‌ها اشاره می‌کنم:

1. چین (شرق آسیا)

• ویژگی‌ها: اژدها موجودی خیرخواه، نماد قدرت، باران، فراوانی و امپراتوری است.
• نام: لُنگ (龍 / Long)
• نقش: محافظ آسمانی، همراه پادشاهان و امپراتورها.
• افسانه معروف: "امپراتور زرد" سوار بر اژدهایی طلایی به آسمان رفت.
• جشن‌ها: جشن سال نو چینی همراه با رقص اژدها.

2. اروپا (مخصوصاً قرون وسطی)

• ویژگی‌ها: اژدها موجودی شرور، آتش‌افشان، محافظ گنجینه‌ها.
• نماد: آزمون شجاعت و ایمان.
• افسانه معروف: «سنت جورج و اژدها» که قدیسی با نیزه‌اش اژدهایی را کشت تا شاهزاده‌ای را نجات دهد.

3. ایران (اسطوره‌های کهن)

• نام: اَژدَهاک یا اژی‌دهاک (در اوستا: Aži Dahāka)
• ویژگی‌ها: نماد شر، اهریمنی، گاه با سه سر و شش چشم.
• افسانه معروف: در شاهنامه فردوسی، فریدون اژدهاک را شکست داده و در دماوند زندانی کرد.

4. هند

• نام: ناگا (Nāga)
• ویژگی‌ها: موجودی نیمه‌مار، نیمه‌خدای زیرزمینی.
• نقش: محافظ معابد و رودخانه‌ها.
• جایگاه: هم در آیین هندو و هم بودایی، معمولاً نماد حکمت یا نیروهای طبیعی.

5. آمریکای مرکزی (مایا و آزتک)

• نام: کوئتزالکواتل (Quetzalcoatl) - مار پردار
• ویژگی‌ها: خدایی خیرخواه، نماد باد و دانش.
• نقش: آفریننده جهان و آموزگار انسان‌ها.

خاستگاه افسانه اژدها از کجا آمد؟

بر اساس پژوهش‌های باستان‌شناسی و اسطوره‌شناسی، قدیمی‌ترین اشاره‌ها به موجودی شبیه اژدها در بین‌النهرین (سومر و بابل) دیده می‌شود، حدود ۴۰۰۰ سال پیش.
یکی از این افسانه‌ها درباره تیامات (Tiamat)، الهه دریاهاست که گاه به شکل مار یا اژدهایی عظیم‌الجثه تصویر می‌شود. او در اسطوره‌های بابلی با خدایان جنگید و توسط مردوک کشته شد.